راه حل هگل برای دوگانگی ذهن و عینِ دکارتی

راه‌حل هگل برای دوگانگی ذهن و عینِ دکارتی

هدف از جستار کنونی، بررسی راه‏حل هگل در برخورد با ثنویتِ ذهن و عین دکارتی است. معنای چنین دوگانگی‌ای این است که ما در امر شناخت با دو قلمرو جداگانه و کاملاً مباین با یکدیگر روبه‌رو هستیم: قلمرو اندیشه‌ها، باورها، مفاهیم و ذهنیات و قلمرو بیرونی که حاوی اعیان و اشیاء بیرونی است که قلمرو نخست به آن‌ها ارجاع می‌دهند و معطوف می‌گردند. به اعتقاد هگل، ثنویت دکارتی ناشی از یک اشتباه مقوله‏ای است و اساساً ...

اتحاد عین و ذهن از دیدگاه صدرالمتألهین و هگل

هگل بعد از کانت مسأله‌ی شناخت را مهم‌ترین اولویت خود قرار داد و در بحث شناخت از روش دیالکتیک بهره جست؛ او مدت‌ها قبل از این‌که وحدت عین و ذهن در هگل مطرح شود، در اولین کتاب خود پدیدارشناسی روح، به تحلیل درجات و مراتب شناخت پرداخت. در مشرق زمین صدرالمتألهین با بیان اصل و معقول و تعمیم دادن آن ...

تفاعل ذهن و عین

مطابقت ذهن و عین در اندیشة ملاصدرا

از نظرملاصدرا، مسئلة مطابقت و عدم مطابقت، در علم حصولی مطرح است؛ زیرا علم حصولی صورتی از شیء در ذهن است، و صورت ذهنی باید با واقع مطابقت داشته باشد.وی بر این باور است کهماهیت واسطة بین عین و ذهن است که در هر دو مرتبة وجودی عیناً تکرار شده است. البته اشکالاتی بر نظریة ماهوی ملاصدرا وارد آمده که در نهایت حاکی از آن است که این نظریه نتوانسته به نحو متقن مطابقت ذهن و عین را اثبات کند. از طرف دیگر با...

تفاعل ذهن و عین

رابطة شناخت و بینش با عین و ذهن در مثنوی

در این مقاله به رابطة مقوله‌های شناخت و بینش با عین و ذهن در مثنوی پرداخته شده است. انگیزة انتخاب این موضوع تشکیک مولانا در تطابق عین و ذهن است و این خود یکی از اشتراکات او با فیلسوفان است؛ به همین دلیل، در بخشی از مقاله دیدگاه برخی از فیلسوفان دربارۀ توانایی انسان در شناخت حقیقت به اختصار بررسی شده است. از دید مولانا امکان شناخت حقیقت به وسیلۀ چشم حس، غیر ممکن است. او عوامل گوناگونی را بر بینش...